(ảnh tuoitre.vn)
Mấy hôm nay cái tên Bình Định bỗng nổi như cồn trên mặt báo vì đi kèm với nó là dự án lọc dầu siêu khủng: 27 tỷ USD.
Từ nhiều năm nay, khu kinh tế Nhơn Hội vẫn mênh mông gió hú, rào rạt cát bay. Bỗng đâu có anh lái buôn Thái Lan (PTT) cập bến, chỉ tay vào cái trũng cát ấy bảo: cho tao ngồi cùng, tao hốt bạc về chia. Cả làng nước xôn xao bàn tán. 27 tỷ USD chứ ít ỏi gì đâu.
Gọi KKT trọng điểm Nhơn Hội là cái làng chài xơ xác cũng đúng vì sau bao năm lay lắt, hắt hiu, bao nhiêu năm lãng phí đất đai và khai thác tài nguyên titan vô tội vạ, Nhơn Hội giờ tanh bành, nham nhở. Nói Bình Định muốn xưng mộng bá vương cũng không sai vì khi cái dự án siêu khủng ấy mọc lên, nó sẽ là một trong 6 tổ hợp lọc hoá dầu lớn nhất, hiện đại nhất thế giới.
Vấn đề là miếng bánh anh nhà nghèo định nhe răng lại dính dáng tới lãnh địa của lão bá hộ độc tài Dầu khí PVN. Trong khi miếng ăn còn chưa tới miệng vì còn đang chờ ngâm cứu, tấu trình, phê duyệt thì ma cũ đã giở trò bắc nạt ma mới. Thế là chuyện càng thêm chuyện.
Lão bá hộ PVN nhảy vào cản trở là đúng lắm vì miếng ăn đang bị xí phần mà. PVN hiện đã và đang là chủ đầu tư hai cái dự án lọc dầu Dung Quốc và Nghi Sơn. Nay để Nhơn Hội mọc lên khác nào cái ung nhọt sưng lên giữa mũi. Đó là chưa kể cái Vũng Rô và Vân Phong nằm kế bên.
Lý do mà bá hộ đề ra, thứ nhất: quy hoạch phát triển ngành dầu khí từ 2015 định hướng đến năm 2025 không có tên Nhơn Hội, thứ hai: nếu bổ sung NMLD Nhơn Hội sẽ tạo nguy cơ thừa nguồn cung với thị trường nội địa, ảnh hưởng đến khả năng bao tiêu của PVN và giảm hiệu quả sử dụng vốn nhà nước tại NMLD Dung Quất, Nghi Sơn.
Cũng nên biết rằng, Nghi Sơn, Vũng Rô… chưa đi vào sử dụng, Dung Quốc trước khi bảo trì dù đã thông báo trước 3 tháng, thế mà tới ngày đó, giá xăng vẫn tăng lên vùn vụt. Trong khi PTT đã đưa định hướng phần lớn sản phẩm của Nhơn Hội sẽ xuất khẩu, và nguyên liệu đầu vào sẽ nhập từ nhiều nguồn khác nhau (vấn đề này còn đang chờ giải trình tính khả thi).
Trong lĩnh vực năng lượng nói chung, người ta còn chưa hết e dè sau cái bắt tay hợp tác chiến lược giai đoạn 2013-2018 của ba ông lớn là bá hộ PVN với lý trưởng điện lực EVN và chánh tổng khoáng sản Vinacomin. Liệu có thêm một liên kết độc quyền trong lĩnh vực kinh doanh năng lượng nữa không? Nay mới lấp ló có kẻ xin miếng dầu đã vội vàng vác cây đánh đuổi.
Nếu dự án này huy động được nguồn vốn và phê duyệt thành công, anh chàng Bình Định chẳng khác nào bỗng dưng trúng độc đắc. Bao nhiêu năm hô hào và gồng mình, quê em chưa từng tiếp cận cái dự án nào vốn to như thế. Đó là chưa kể năng lực quản lý ô uế, èo uột ở Nhơn Hội, Phù Cát, Phù Mỹ… để thất thoát không biết bao nhiêu tài nguyên, gây hại không biết bao nhiêu cho môi trường. Nhưng nước cờ đã đến tay, sao mình không phất? Đến như cái lò năng lượng hạt nhân mới nổ ì đùng bên kia đại dương, giờ còn đang rò rỉ, VN còn chẳng ngại ngùng gì mời chuyên gia nước ngoài về tư vấn đầu tư.
Trước kia, khi đã chấp nhận đánh đổi biến Nhơn Hội thành khu công nghiệp thay vì khu du lịch nghỉ dưỡng thì nay cũng nên làm cho tới. Sẽ còn nhiều gian truân, trầy trật, sẽ còn nhiều tiêu cực phát sinh và tồn đọng nhưng Bộ Tài chính đã gật đầu: cạnh tranh hơn thì nên phê duyệt. Sao mình không mơ ước?